Theo đánh giá của Liên hợp quốc thì châu Phi hiện là “vùng trũng” nhất của nạn đói nghèo. Nghèo khổ, xung đột, bất ổn định xã hội kéo dài cùng nhiều bệnh tật (đáng ra có thể phòng tránh được) đã đe dọa những quyền cơ bản và cản trở sự phát triển của trẻ em nơi đây. Song 10 năm qua, trung bình các quốc gia châu Phi mới chỉ dành 3% GNP hoặc 12% ngân sách cho lĩnh vực này. Chưa đầu tư cho giáo dục và dân số phát triển nhanh là những nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu trầm trọng lao động lành nghề và nạn thất nghiệp ngày càng gia tăng ở lục địa Đen.
Cùng với nghèo đói, một vấn đề xã hội nghiêm trọng đang đặt ra với các nước châu Phi là nạn lao động trẻ em. Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) cho biết trong 4 năm qua, nạn lao động trẻ em ở khu vực Nam Xa-ha-ra vẫn chiếm tỷ lệ cao nhất thế giới, với hơn 26% trẻ em phải lao động nặng nhọc, trong đó có cả lao động tình dục. ILO ước tính ở khu vực này hiện có 120.000 trẻ em bị ép buộc làm phu khuân vác, liên lạc, nấu bếp và nô lệ tình dục. Nhiều triệu trẻ em phải chịu những chấn thương tâm lý do bị ngược đãi. Nạn buôn bán trẻ em cũng ảnh hưởng đến hầu hết các nước châu Phi. Có đến 1/6 dân số ở vùng này sống trong cảnh nghèo túng khiến họ phải bán hoặc để con cái cho người khác nuôi. Hiện 50% trẻ em ở Tây Phi không được sống với cha mẹ đẻ và đang bị bóc lột sức lao động. Bên cạnh đó, có gần 300.000 trẻ em ở nhiều nước châu Phi ở độ tuổi từ 6 - 17 tuổi bị buộc phải tham gia hơn 20 cuộc xung đột vũ trang. Xi-ê-ra Lê-ôn hiện là một trong những nước nghèo nhất và có tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 5 tuổi và ở trẻ sơ sinh cao nhất thế giới. Tuổi thọ trung bình của người dân nước này không vượt quá 40. Tại 8 nước ở khu vực Xa-ha-ra châu Phi, tỷ lệ tử vong của trẻ em dưới 5 tuổi có xu hướng gia tăng mà nguyên nhân chủ yếu là do xung đột và đại dịch HIV/AIDS.
Báo cáo của Quĩ Nhi đồng LHQ (UNICEF) công bố tháng 6-2006 cho biết, tại CHDC Công-gô mỗi ngày có 600 trẻ em chết do bạo lực, bệnh tật và đói khát. Trong một báo cáo khác mang tên “Trẻ em trên bờ vực”, UNICEF cho biết tại một số quốc gia châu Phi, có tới 20% tổng trẻ em bị mồ côi. Tính đến cuối năm 2005 đã có 12 triệu trẻ em ở lục địa Đen bị mất cả cha lẫn mẹ vì AIDS và dự tính tới năm 2010, châu lục này sẽ có tới 20 triệu trẻ em mồ côi vì AIDS. Hiện nay tại châu Phi, hàng triệu trẻ em phải chăm sóc bố, mẹ, người thân bị nhiễm AIDS. Chỉ một tỷ lệ rất nhỏ các em mất cả cha lẫn mẹ vì AIDS được sống trong các trại trẻ mồ côi do không đủ số trại trẻ mồ côi. Phần lớn các em mồ côi cha mẹ vì AIDS ở châu Phi vẫn sống cùng với gia đình và bạn bè, tuy nhiên các em bị phân biệt đối xử và phải tự bảo vệ mình. Do bố mẹ ốm và chết vì AIDS, gánh nặng gia đình đè lên vai các em. Các em lớn hơn, đặc biệt là các bé gái phải nghỉ học để kiếm tiền và chăm sóc các em nhỏ. Hiện nay cứ 8 trẻ em Nam Phi thì có 1 em bị mồ côi do bệnh AIDS gây ra.
